---

- Gehigarri interesgarriak -

---

Ubuntu, sistema eragilea den unetik, gehigarriak baino gehiago aplikazioak (programak, alegia) dira bertan instalatu daitezkeenak. Beste edozein sistema eragileekin gertatzen den moduan, Ubuntun instalatu daitezkeen aplikazioen zerrenda ikaragarria da. Norberak dituen interesen arabera, zein baino zein interesgarriagoa izan daiteke. Aplikazioen zerrenda jakin bat ematea baina interesgarriagoa da ulertzea zein den Ubuntun aplikazio edo programak instalatzeko jarraitu daitezkeen bide ezberdinak. Izan ere, Windows ingurune batetik datorren erabiltzaile batentzat horixe izango da Ubuntun topatuko duen desberdintasun nabarmenetako bat.

Bada oraindik Ubuntun aplikazioak instalatzea gauza konplikatua dela pentsatzen duenik, garai batean entzundako kontuak bere horretan jarraitzen dutela pentsatzen dutenak. Baina, zorionez, erabiltzaileontzat gauzak asko aldatu dira. Aplikazio konkretu batzuk kenduta, aplikazioen instalazioa benetan gauza sinplea da Ubuntun. Hori bai, hasiberrientzat faltan botatzen da instalazioak burutzeko modu estandar bat definitzea, izan ere, asko dira programak instalatzeko bideak. Jarraian prozesu hori burutzeko lau modu nagusienak azalduko dira. Oso aplikazio gutxi daude lau metodo hauetako batekin instalatu ezin daitezkeenak.

A) PROGRAMAK erabiliz

Windows edo Mac erabiltzailea bazara ziurrenik ohituta egongo zara instalatu nahi dituzun aplikazioak interneten bilatu eta ondoren zure deskargatzen. Beste batzuetan, pendrive, CD edo DVDetan datozen fitxategietatik zuzenean burutuko zenuen aplikazio berrien instalazioa. Modu batean edo bestean, aplikazioak instalatzeko beharrezkoak diren fitxategiak zure ekipoan jaso dituzu.

Ubuntu bezalako sistemetan instalatu beharreko programa eta hauen menpeko fitxategi guztiak paketetan antolatuta egoten dira. Pakete hauek Errepositorio izeneko zerbitzari berezietan gordeta eta antolatuta egoten dira. Horrela, programen instalazioa errepositorio hauetatik paketeak deskargatu eta zuzenean instalatzen dituzten programa berezi batzuen bitartez burutu daiteke. Horrela, instalazio prozesua izugarri sinplifikatzen da.

Bi dira errepositorioetatik zuzenenan aplikazioak instalatzeko erabiltzen diren programak:

Software-Biltegia		Synaptic pakete kudeatzailea
ALDE: Aplikazioak instalatzeko modurik errazena. Metodo bisual sinplea erabiltzen du instalazio prozesuan. Aplikazio bat baino gehiago instala daiteke aldi bakoitzeko.   KONTRA: Hainbat aplikazioek fitxategi osagarriak behar izaten dituzte modu egokian funtzionatu ahal izateko (dependentziak deitzen direnak). Aplikazioen instalazio modu honek ez ditu menpekotasun hauek kontutan hartzen. Beraz, instalatu nahi den aplikazioak menpekotasunak baditu, bide honetatik ezingo dugu aplikazio hori instalatu.		ALDE: Software-biltegiarekin baina aplikazio gehiago instala daitezke. Aplikazio batek menpeko fitxategiak behar baditu, hauen beharraz ohartarazten gaitu eta jarraian modu automatikoan instalatzeko aukera eskaintzen digu.   KONTRA: Hasiera batean ez da instalazio metodo oso intuitiboa; aplikazioen izena bilatu ordez, paketeen izena hartu behar dugu kontutan. Menpekotasunak instalatzen dituen bezala, kasu batzuetan kendu behar diren hainbat paketeetaz ere ohartarazten gaitu. Hauek kentzea eragina izan dezake beste hainbat aplikazioen funtzionamendu egokian.

B) FITXATEGIAK erabiliz

Gerta liteke instalatu nahi dugun aplikazioaren paketeak errepositorioetan ez aurkitzea. Horrelakoetan, beste sistema eragileetan egiten dugun modura, aplikazioa instalatzeko beharrezkoa dugun paketea ekipora jaitsi ahal izango dugu. Windows-en .exe edota MacOS-en .dmg fitxategiekin egiten dugun modura, Ubuntun ere fitxategi hauek zuzenean exekutatu ahal izango ditugu gure ekipoan.

Tamalez, Linux sistemetan pakete formatu desberdin asko egoten dira hauetako bakoitzaren instalazio prozesua modu desberdinetan burutzen delarik. Dauden fitxategi mota guztien artean .deb eta .bin dira ohikoenak. Jarraian bi horien instalazio prozesua nola burutu behar den azalduko da.

deb fitxategiak		bin/sh fitxategiak
ALDE: Fitxategien bitartez instalazioa burutzeko metodorik errazena. .deb luzapena duen fitxategia deskargatu eta klik bikoitza bere gainean eginez, di-da batean instalatzen da. Windows-eko .exe fitxategiekin burutzen den prozesuarekiko antza gehien daukan instalazio modua da.   KONTRA: Ez ditu menpekotasunak instalatzen. Instalatzera goazen aplikazioak behar dituen menpeko fitxategiak aurretik instalatuta ez badaude, instalazio prozesuak ez du aurrera egiten. Tamalez, deb fitxategiak ez daude eskura programa guztientzat.		ALDE: Aplikazioak exekutatzeko modurik sinpleena da. Fitxategia jaitsi bezain pronto aplikazioa martxan daukagu. Exekutatzeko baimena eman ondoren bere gainean klik bikoitza egitea besterik ez da behar programa abiarazteko. Ez dute menpekotasun fitxategiekin arazorik, izan ere, ez dira programa edo fitxategi multzo bat, programak eurak izaten dira.   KONTRA: Instalazio prozesua ez da konplikatua baina ohitura pixka bat behar izaten da. Batzuetan, fitxategiaren gainean klik bikoitza egin ondoren, programa ez da behar bezala exekutatzen eta Terminalean, komando bidez burutu behar izaten da prozesua.

---

- Informazio osagarria -

---

• [WEB] Instalar aplicaciones - doc.ubuntu-es: instalazio metodo ezberdinen inguruan informazioa emateaz gain, hainbat kontzeptuen inguruko informazio osagarria ere eskaintzen. Paketeak, menpekotasunak... zer diren modu argian azaltzen da. (Gazt)
  
• [WEB] Añadir aplicaciones - Guía Ubuntu: Ubuntun aplikazioak instalatzeko gida oso oso ona. Oinarrizko azalpenekin batera, argazki eta azalpenez jositako tutorial ugari eskaintzen ditu. Hori gutxi balitz, instalazio modu bakoitzarentzat bideotutorial interesgarri bana ikus daiteke. (Gazt)
• [WEB] Installing software in Ubuntu: aurreko informazioa osatzen duen webgunea. (Ing)