Embedded Files
Software librearen inguruan badago uste ez oso zuzen bat, software librea doako softwarea dela, hain zuzen. Horrek ez du zertan horrela izan behar, nahiz eta normalean doan banatzen den edo banaketa-prezio murritz bat jartzen zaion, baina ez da derrigorrezkoa. Beraz, ez dira nahastu behar software librea eta doako softwarea kontzeptuak. Izan ere, badira hainbat software doan banatzen direnak baina libreak ez direnak. Horiei freeware deitzen zaie. Softwarea aldatu eta birbanatzeko baimenik ez badu ematen, ezin zaio librea deitu.
Bestetik, software librea ez da "Domeinu publikoko software"-arekin nahastu behar. Azken honek ez du lizentzia beharrik bere esplotazio eskubideak gizateria guztiarentzat baitira, denei berdintasunez dagokielako. Edozeinek erabil dezake, beti ere legezko helburuarekin eta egile originala jarriz. Software mota honetan egileak softwarea gizateriari donatzen dio edo egile eskubideak agortu direla eta (normalean hil eta 70 urte pasata), softwarea gizateriarena izatera pasatzen da. Baina egileak softwarearen erabilera baldintzatzen badu lizentzia bat jarriz, nahiz eta hau oso ahula izan, ezinezkoa izango da domeinu publikokoa izatea.
Software librearen lehen definizio formala Richard Stallmanek bultzaturiko Free Software Foundation (FSF) erakundeak eman zuen 1986an. Horixe da gaur egun oraindik indarrean dena. Definizio horren arabera software bat librea dela kontsidera daiteke baldin eta softwarea eskuratzen duen erabiltzaileak ondorengoak gauzatzeko askatasuna baldin badu: Programa edozein helbururekin erabiltzeko (pribatua, hezigarria, publikoa, merkatala, militarra, etab.) askatasuna
Programa aztertu eta moldatzeko (horretarako iturri kodera sarrera beharrezkoa da) askatasuna
Auzotarrari edo edozeini laguntzeko programa kopiatzeko askatasuna
Programa hobetzea eta hobekuntza horiek argitaratzeko askatasuna
90. hamarkadan beste erakunde batzuek euren definizio propioak eman zituzten baina guztiek FSFek emandakoaren izpiritu berberari jarraitzen diote. Aipagarriena Open Source Initiative erakundeak 1996. urtean emandakoa. Kodearen lizentziak direla eta egon zitekeen nahasketa saihesteko, software baten kodea irekia (Open Source) dela kontsideratzeko, honek bete behar dituen hamar premisa zehaztu zituen Open Source Declaration izeneko dokumentuan. Horrela, "Open source" eta "Free software"-aren arteko ezberdintasuna honetan datza: bigarrenak libertatearen aspektu etiko eta filosofikoak hartzen ditu kontuan; lehenak, aldiz, aspektu teknikoan oinarritzen da bakarrik. Argiago esateko:Software askearen mugimenduaren argudioak alderdi etikoari heltzen diote (erabili behar duzu etikoa eta morala delako)
Opensource mugimenduaren argudioak, berriz, alderdi pragmatikoari heltzen diote (erabili behar duzu onura jakin batzuk eskuratuko dituzulako)
Antzeko kontzeptuei erreferentzia egiten dien terminoak elkartzeko saialdian, "FLOSS" terminoaren erabilera zabaltzen ari da "Free-Libre-Open Source Software" esanahiarekin eta zeharka, ekoitzi eta sostengatzen duen komunitateari erreferentzia eginez.
Software librea/ez-librea eta lizentzia kontuen inguruan saltsa handia dago eta askotan konplikatua izaten da ulertzea zer dagoen software bakoitzaren lizentziaren atzean. Gai hau zertxobait argitzeko interesgarria izan daiteke GNU erakundeak ematen dituen azalpenak patxadaz irakurtzea.
Iturriak:
Page updated
Report abuse